سفر به زمین🌍:فصل 4
-
عوامل موثر بر ایمنی و پایداری تونل ها و فضاهای زیر زمینی
1️⃣اینجور سازه ها باید در مناطقی از زمین احداث بشوند که مقاومت کافی رو داشته باشند پس مناطقی رو نیاز داریم که کمترین خردشدگی،هوازدگی و نشت آب رو دارند
2️⃣وضعیت محور تونل نسبت به لایه بندی️
محور تونل موازی با لایه بندی️در این تونل ها، حفاری در امتداد لایه های محدود به عبارتی یک یا چند لایه انجام میشه و اگر این لایه های مقاومت کمی داشته باشند به آسونی فرو می ریزند
محور تونل عمود بر لایه بندی️در این تونل ها در زمان حفاری به لایه هایی برخورد می کنیم که مقاومت مختلف دارند و تونل ما پایداری بیشتری داره
البته زمانی که محور تونل موازی با لایه بندی است اگر لایه های سخت نباشد و مقاومت زیادی نداشته باشند حفاری آسان تر انجام میشه و هزینه کمتری صرف میشه اما وقتی که محور تونل عمود با لایه است احتمالا بعضی از لایه ها بسیار مقاومت بالایی دارند و ممکنه حفاری به مشکلاتی بخوره و با هزینه بیشتری انجام بشه
3️⃣کنترل جریان آب زیرزمینی و برآورد هزینه ها
برخورد آب بخش بزرگی از مشکلات و هزینه های پروژه هاش عمرانی و معدنی است و حتی ممکنه که پروژه متوقف بشه و نتونیم تکمیلش بکنیم پس کنترل جریان آب زیر زمینی و برآورد هزینه ها در ساخت فضاهای زیر زمینی و و حتی درون سازه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است
اگر تونل بالای سطح ایستابی ساخته بشه پایداری بیشتری دارد
اگر سنگ های داخل تونل پایداری کافی رو نداشته باشند و همچنین نشت آب در آن ها دیده بشه، دیواره و سقف تونل از بتن یا سایر مصالح پوشیده می شود -
مکان مناسب برای ساخت سازه های دریایی ️
میدونیم که همه سازه ها روی خشکی مثل برج ها،سد ها و... ساخته نمیشن
سازهای دریایی مثل اسکله ها، پایانه های نفتی،تونل های زیر دریایی،جاده ها،پل ها در سواحل یا روی دریا ساخته می شوند
برای اینکه این سازه ها رو بتونیم احداث کنیم همانند ساز های خشکی به یه سری مطالعات زمین شناسی ویژه نیاز داریم
در ساخت این سازه ها به اطلاعاتی مثل نوع سازه و کاربردش،توپوگرافی بستر دریا،جزر و مد،مصالح موجود در محل،میزان رسوب گذاری و فرسایش سنگ ها،جریان آب های دریایی و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب دریا و... نیاز داریم
نکته️
ایران از جنوب و شمال به محیط آبی منتهی می شود
بخش عظیمی از ذخایر نفت کشور مون از بستر دریا استخراج می شود -
تو پست قبلی به توپوگرافی اشاره کردم ممکنه در موردش براتون سوال شه
_____________________________________
توپوگرافی یا عارصه نگاری به مطالعه سطح زمین گفته میشه و در این مطالعه به عوارض طبیعی کره زمین مثل کوه، دره و... و حتی عوارض مصنوعی مثل ساختمان، برج و... پی میبریم -
پایداری سازه ها
ایران در یکی از کمربند های لرزه خیز جهان کمربند آلپ_هیمالیا قرار دارد و گسل های زیادی در مناطق مختلفش وجود دارند و زمین لرزه و گسل ها میتونند پایداری سازه رو به خطر بندازند
پس باید این گسل ها رو بشناسیم و فعالیت مجدد گسل و وقوع زمین لرزه رو احتمال بدیم
روش های شناسایی گسل️️
1️⃣بررسی عکس های هوایی و ماهواره ای
2️⃣بازدید های صحرایی
تشخیص احتمال فعالیت مجدد گسل و وقوع زمین لرزه️️
1️⃣بررسی اطلاعات ثابت شده توسط دستگاه های لرزه نگار
2️⃣مطالعه اطلاعات تاریخی زمین لرزه ها
همچنین باید پایداری محل احداث رو در برابر حرکات دامنه ای بررسی کنیم
حرکات دامنه ای شامل لغزش، ریزش،خزش، جریان گلی و... است
از خطرات دیگه که در مناطق کوهستانی وجود دارند می تونیم به ریزش کوه و سقوط مواد در دامنه های پر شیب اشاره بکنیم -
روش های پایدار کردن دامنه ها
1️⃣ایجاد دیوار حائل
2️⃣استفاده از تورهای سیمی(گابیون)
3️⃣زهکشی برای تخلیه آب اضافی
4️⃣میخ کوبی
5️⃣ایجاد پوشش گیاهی
البته در روش ایجاد پوشش گیاهی یه سری اثرات مثبت و یه سری اثرات منفی داریم
اثرات مثبت️افزایش پایداری دامنه،کاهش رطوبت خاک،جلوگیری از فرسایش خاک توسط باد و باران،کم شدن سرعت حرکت آب در دامنه ها و...
اثرات منفی️حرکت و لغزش دامنه،خطر واژگونی درخت،رشد ریشه گیاهان(خیلی رشد کنن ضرر میرسونن)،افزایش هوازدگی فیزیکی و شیمیایی خاک -
️ مصالح مورد نیاز برای احداث سازه ها
برای احداث سازه ها از مواد مختلفی که سازنده زمین هستند مثل سنگ، خاک، ماسه و شن استفاده می کنیم
مصالحی که برای ساخت سازه ها ازشون استفاده می کنیم باید یه سری ویژگی داشته باشند
مقاوم، نفوذ پذیر باشند و اندازه دانه ها مشخص باشه
این مشخصات مصالح در آزمایشگاه مکانیک خاک و سنگ توسط یه سری آزمایش خاص انجام میشه
و همون طور که قبلا گفتم دو نوع سد داریم سد بتنی و سد خاکی که بعضی مصالح استفاده شده در ساخت شون با هم فرق داره
سد بتنی=سیمان،ماسه،شن، میلگرد
سد خاکی=خاک رس،ماسه،شن،قلوه سنگ
نکته
در ساخت سد خاکی از هسته رسی استفاده می کنیم چون هسته رسی تخلخل زیاد و نفوذ پذیری کمی داره و مثل عایق رطوبتی برامون کار میکنه -
️ رفتار خاک ها و سنگ ها در سازه ها ️
بر اساس معیارهایی خاک ها رو طبقه می کنیمدانه بندی
درجه خمیری بودن
مقدار مواد آلی
بر اساس دانه بندی خاک ها به دو دسته تقسیم میشن
ریز دانه
درشت دانه
ریز دانه
1️⃣مثل لای و رس اندازه ذرات کوچیکتر تر 0/075 میلی متر است
2️⃣هر چقدر که رطوبت در این نوع خاک بره بالا پایداری هم کمتر میشه (رابطه برعکس دارن)
3️⃣اگر رطوبت از حدش بیشتر بشه، خاک حالت خمیری می گیره و تحت تاثیر وزنش روان میشه
درشت دانه
1️⃣مثل ماسه و شن اندازه ذرات بزرگ از 0/075 میلی متر است
نکته
- از خاک های ریزدانه و درشت دانه در ساخت سازه هایی مثل بدنه سد خاکی،زیر سازی جاد،باند فرودگاه و... غیر استفاده میشه
لغزش خاک در دامنه و ترانشه ها، در ماه های مرطوب بخاطر روان شدن خاک است
-
کاربرد مصالح و خرده سنگی در راه سازی
سطح زمین برای رفت و آمد وسایل نقلیه ساختار مناسبی نداره
چرا؟!
چون در برابر یه سری عوامل مقاومت نداره مثل:- بارش
تغییرات دما
و نیرو وارد شده از چرخ ها
و...
پس باید راه سازی انجام بشه
بخش های مختلف در راه سازی
زیر سازی
شامل
زیر اساس️مخلوط شن و ماسه یا سنگ شکسته️به عنوان لایه زهکش عمل میکنه
اساس
روسازی
شامل
آستر و رویه️هر دو جنس شون از آسفالت(مخلوطی از ماسه، شن و قیر)
بالاست
لایه ای از مصالح سنگی شکسته با قطر 20 تا 60 میلی متر است و از خرد شدن سنگ استخراج شده از معدن بدست میاد
نقش بالاست(قطعات سنگی)
عمل زهکشی
توزیع بار چرخ
نگهداری ریل ها
در ساخت زیر سازی و تکیه گاه راه آهن - بارش
-
علم، زندگی، کار آفرینی
https://forum.alaatv.com/post/2656856
https://forum.alaatv.com/post/2019877
تو تاپیک هایی که لینک شون رو قرار دارم این مبحث کتاب جمع بندی شده و نکاتش گفته شده
حتما مطالعه شون کنید -
فصل 4 هم تموم شد میریم برای فصل 5
امیدوارم مفید باشه براتون
@تجربیا @دهم @یازدهم @دوازدهم @بچه-های-تجربی-راه-ابریشم @بچه-های-تجربی-کنکور-1402